Boekpresentatie ‘Granaatweken Schijndel 1944’
Schijndel - Gisterenmiddag heeft de [her]presentatie plaatsgevonden van het indrukwekkende boek 'Granaatweken Schijndel 1944' van de hand van Ben Peters en Louis van Dijk. Dit boek dat al jaren niet meer verkrijgbaar was is vanaf heden weer te koop in het kader van de 70-jarige herdenking van de bevrijding van dit deel Brabant waarbij diverse activiteiten worden georganiseerd zoals een speciale tentoonstelling in het Jan Heestershuis 'bloemen en granaten' en de theaterproductie van Theatergroep Wildeman 'Granaatweken'. Dit boek, een uitgave uit 2014, is wederom in productie genomen om het gedachtegoed, zeker ook voor de komende generaties, levendig te houden en beschrijft uit 18 Schijndelse dagboeken de vijf weken voorafgaand aan de bevrijding van Schijndel.Herpresentatie boek
Op zondag 6 juli 2014 in het Museum Jan Heestershuis de presentatie van het boek Granaatweken Schijndel 1944 van Ben Peters en Louis van Dijk ge-her-presenteerd. Koen van Dijk, zoon van Louis van Dijk en achterneef van Pastoor/Deken Van Dijk bood het eerste exemplaar aan, aan wethouder Menno Rozendaal, kleinzoon van Ben Peters en Schijndels wethouder van cultuur het eerste exemplaar van Granaatweken Schijndel 1944 in de versie 2014 aangeboden. De wethouder kreeg hierbij de opdracht dit verhaal door te geven aan de volgende generaties. Een cirkel is daarmee rond.
Waar verkrijgbaar
Het boek in kleur en rijk voorzien van authentieke foto's is voor kostprijs € 15,-. Vanaf volgende week is het boek verkrijgbaar bij het Museum Jan Heestershuis [Pompstraat], Hout-doe [Hoofdstraat 58], tijdens Hartemèrt en bij de theateruitvoeringen Granaatweken van Theatergroep De Wildeman in manege de Molenheide in het najaar. Voor mensen van buiten Schijndel is het boek ook via de webwinkel van Hout-doe te bestellen.
18 dagboeken
In het boek zijn passages uit 18 dagboeken van Schijndelaren verwerkt, opgeschreven ten tijde van de granaatweken in het najaar van 1944. Waarheidsgetrouwer is het beeld niet te krijgen. Een herkenning voor diegene die de oorlog meemaakten en een tijdsbeeld voor de latere generaties. Bijzondere dank daarbij aan het Museum Jan Heestershuis, gemeente Schijndel vertegenwoordigd door de wethouder, de familie Peters en Theatergroep Wildeman.
|
Op 23 oktober 1944 werd Schijndel bevrijd van de Duitse bezetting. Daar gingen ruim 5 weken van ernstige oorlogshandelingen aan vooraf, waardoor Schijndel veel geleden heeft: de zgn. Granaatweken. Van 17 september tot 23 oktober 1944 waren voor de Schijndelse bevolking een ware nachtmerrie. Er vielen tientallen doden en honderden gewonden; veel woonhuizen en andere gebouwen werden vernield. Onder deze omstandigheden werden daden van ware heldenmoed verricht waaraan niet genoeg aandacht geschonken kan worden.
Er zijn door verschillende Schijndelaren in die angstige dagen aangrijpende notities gemaakt, soms zelfs hele dagboeken geschreven. Uit deze gegevens is een zo volledig mogelijk chronologisch overzicht van deze 5 donkere Schijndelse weken geschreven.
Ben Peters en Louis van Dijk
Deze verzamelde bundeling van ware verhalen is verzorgd door de Schijndelaren Ben Peters en Louis van Dijk welke beide als kind de Tweede Wereldoorlog hebben beleefd. Ben Peters overleed in 2004 kort voor Granaatweken werd uitgegeven en Louis van Dijk is in 2009 overleden. Samen bereikten ze hun doel en slaagde ze erin op een geheel eigen wijze dit stuk geschiedenis van Schijndel op tafel te krijgen en daarna op papier vast te leggen ten behoeve van de volgende generaties.
Toneelstuk en tentoonstelling
Ben Peters en Louis van Dijk hebben in een ‘behoefte’ voorzien. Dit blijkt uit deze al weer derde uitgave van hun boek nu 70 jaar na de bevrijding. Het boek Granaatweken inspireerde de volgende generatie. Adri van den Brand schreef een pakkend toneelstuk ‘Granaatweken’ wat in het najaar 2014 door Theatergroep Wildeman in manege De Molenheide op de planken wordt gezet. Een dochter van Ben Peters en vele generatiegenoten speelt hierin een rol. De Schijndelse Hartemèrt 2014, staat geheel in het thema en het Schijndelse Museum Jan Heestershuis organiseert in de zomer een tentoonstelling van vele nog niet eerder getoonde schilderstukken gemaakt in en rond deze donkere Schijndelse periode. Het Schijndelse onderwijs speelt in op de bevrijding.
Schuilkelder
De ‘ontdekking’ van het verhaal van de schuilkelder in de voormalige monumentale burgemeesterswoning Hoofdstraat 58 inmiddels bewoond door de zoon van een van de auteurs voegt in 2014 een nieuwe herinnering toe. Een cirkel is weer rond.
De geschiedenis is bekend, de toekomst nog ongewis. Hopende op vrede wereldwijd maar ook in eigen kring geven de kinderen deze geschiedenis daarom graag aan de volgende generaties door.
Voorwoord met dagboekpassages
'Toekomst bestaat niet zonder verleden'
- 17 September 1944. ongeveer 12 uur, de lucht zwart van de parachutisten en vliegtuigen. De parachutisten landden bij de Eerdse bergen. Wij dachten bevrijd te zijn, maar de soldaten (Amerikanen en Engelsen) hadden de opdracht de corridor open te houden van Eindhoven via Veghel en Nijmegen naar Arnhem. Schijndel zat in de vuurlinie. Nadat de eerste granaten vielen met doden als gevolg, werd het oostelijk deel van de Hoofdstraat tot de Boxtelse weg ontruimd. Soms kwamen de Amerikanen weer tot Schijndel en dachten we dat we eindelijk ook bevrijd waren, maar de bevrijders vertrokken dan weer met veel Duitse krijgsgevangenen. Wij sliepen in de pekelbakken van de kelders. De pekelbakken waren leeg met stro gevuld en wat dekens….
Mieke van Rooij
Een passage uit het boek Granaatweken 2014. Woorden van Mieke van Rooij inmiddels 85 jaar jong, vandaag hier samen met haar zus en broer aanwezig. Mieke, een van de vele Schijndelaren die in de nadagen van 1944 samen met haar familie 5 weken moest schuilen voor de voortdurende granaataanvallen. De eerste week in de kelder van haar ouderlijk huis op de Hoofdstraat 97 naast het toenmalige Raadhuis en daarna 4 weken bij haar Opa en Oma aan de Hoofdstraat 58. Daar waar nu onze winkel zit. Een nieuw nog niet beschreven verhaal opgetekend nu 70 jaar na de bevrijding van Schijndel en 10 jaar nadat Ben Peters en mijn vader Louis van Dijk hun boek de granaatweken schreven.
Anne Frank
- Amsterdam: 12 juni 1942 - Anne Frank is jarig, ze wordt 13 jaar en ze krijgt voor haar verjaardag een dagboek. Anne schrijft vanaf die dag zo vaak mogelijk in haar dagboek om haar hart te luchten: op 6 juli 1942 duikt de familie Frank onder in het Achterhuis. Natuurlijk gaat het dagboek mee naar de schuilplaats. In het achterhuis ontwikkelt Anne zich van kind tot jonge vrouw. Ze denkt steeds meer na over het leven en schrijft in haar dagboek over haar ideeën. In het dagboek lezen we o.a. Het fijnste van alles vind ik nog dat ik dat wat ik denk en voel tenminste nog op kan schrijven, anders zou ik compleet stikken.”
- Op 4 augustus 1944 word Anne samen met haar familie opgepakt en gedeporteerd via kamp Westerbork naar Auschwitz.
- Schijndel Oktober 1944 - 2 maanden na de arrestatie van Anne: Ook Schijndel schrijft dagboeken net zoals Anne. Ervaringen, belevingen, angsten, overleven. Schreven deze 18 Schijndelaren ook om niet te verstikken? In ieder geval schreven ze en kunnen wij hun verhalen nu waarheidsgetrouw doorgeven aan de volgende generatie:
- Schijndel Zaterdag 21 oktober - Dagboek van Harrie Bolsius: Een vreselijke nacht gehad. Vooral tussen 2 en 4 uur. Een trommelvuur en inslaande granaten. Het huis siddert en dreunt bij het oorverdovend, donderend geraas. We staan werkelijk doodsangsten uit. In alle huizen om ons heen voltreffers, bij ons in een zitkamer en de garage. Ook weer enige doden onder de mensen die niet in kelders slapen en talrijke gewonden.
Schijndel Zondag 22 oktober - Dagboek van Tjeu van Oorschot: Dit is de meest trieste zondag van mijn leven. Wat wij deze nacht meemaken is niet onder woorden te brengen. Van heel dichtbij komt het vuur. Het afschieten van de projectielen is duidelijk te horen en de inslagen die meteen daarop volgen hebben een regelmaat alsof alle kanonnen van de wereld het op Schijndel gemunt hebben. De grond schud en dreunt, zand en brokken steen vliegen naar binnen. Zal dit ons graf worden of zullen we nog leven als dit voorbij is. Dan horen wij het geratel van boerenkarren over de weg en daartussendoor het geknetter van geweervuur. Het is nu een aanhoudende stroom van terugtrekkende Duitsers en ook de helse artillerie verstomt. Buiten is niets te zien dan een lichtgroen gekleurde mist, die met de nacht de verwoestingen aan ons oog onttrekt, terwijl het wolkendek fel verlicht wordt met ontelbare zoeklichten. Tegen 6 uur begint het weer en het lijkt nog erger dan tevoren. We krimpen ineen van angst, we willen weg; het is niet meer uit te houden. Maar langzaam worden wij door angst en ontzetting als verdoofd.
- Maandag 23 oktober - In de Airborne-koerier lezen we: in de nacht van 22 op 23 oktober stonden er in een halve cirkel rond Schijndel van Eerde tot St. Oedenrode geallieerde tanks op 3 meter uit elkaar en die beschoten Schijndel. Het is dan toch echt waar: we zijn bevrijd, Johannes van Rooij, administratief medewerker bij Jansen de Wit kan het nauwelijks geloven zo lezen we in zijn dagboek.
- Schijndel Juli 2014 - Vorige week, basisschool de Heijkant Mijn dochter Anna 12 jaar jong speelt met alle schoolverlaters samen de afscheidmusical. Een reis door de geschiedenis. Michiel de Ruyter, Napoleon, Koning Willen 1 en ook Anne Frank komen er voorbij!! Het is geen oorlog, het wordt geen oorlog en het zal ook nooit geen oorlog worden, zo sprak een meisje luidkeels in het stuk!!!! Vrijheid is en blijft onze grootste wens, ook bij de jeugd zo blijkt!
Vastleggen van de ervaringen van de granaatweken om door te geven aan de huidige en komende generaties dat was het doel van Ben Peters en Louis van Dijk. Daar zijn ze in geslaagd.
"Hopende op vrede wereldwijd maar ook in eigen kring boden ons pap, Louis van Dijk en zijn heemkunde vriend Ben Peters 10 jaar geleden hun boekwerk aan de toekomst aan! Wij zijn trots dat we in hun voetspoor en in samenwerking met Theatergroep Wildeman die op respectabele wijze in het najaar het theaterstuk Granaatweken op de planken brengen dit boek opnieuw aan de volgende generatie beschikbaar kunnen stellen.
Graag nodig ik als zoon van Louis van Dijk en achterneef van Pastoor/Deken Van Dijk onze wethouder Menno Rozendaal, kleinzoon van Ben Peters uit om als wethouder van cultuur het eerste exemplaar van Granaatweken Schijndel 1944 in de versie 2014 in ontvangst te nemen met de opdracht dit verhaal door te geven aan de volgende generaties. Zo is de cirkel weer rond!
Toekomst kan niet zonder verleden."
