Documentaire ‘Romeinen in het Groene Woud’ van Henk Helsdingen nu opgenomen in beeldarchief TVSchijndel
Schijndel - TVSchijndel heeft weer een nieuwe archieffilm aan haar arsenaal toegevoegd namelijk een documentaire van de hand van Schijndelaar Henk Helsdingen die Henk in de jaren 2013/2014 samen met Sjors van de Greef [docent aardrijkskunde] en Dirk Paagman [docent geschiedenis] maakte. Beide docenten, verbonden aan het Maurickcollege voor voortgezet middelbaar onderwijs, zijn beiden afkomstig uit Schijndel waarvan Sjors er nog woonachtig is. Documentairemaker Henk Helsdingen die onder meer bekend is van zijn films over 'Het Duits Lijntje' en 'Rivier De Dommel' had al enkele jaren het idee om de rol van de Romeinen in het Groene Woud nader te onderzoeken en er een mooie film van te maken. Hieronder vindt u achtergrondinformatie over de documentaire 'Romeinen in het Groene Woud' en hoe deze tot stand is gekomen.In het voorjaar van 2013 benaderde Henk, via Ben Paagman, Dirk Paagman, docent Geschiedenis van het Maurick College te Vught. Na enkele telefoongesprekken waren de plannen duidelijk om op verschillende locaties in de omgeving van Schijndel te filmen. Omdat de Dommel een belangrijk onderdeel vormt van het Groene Woud en tijdens de Romeinse tijd, benaderde Dirk al snel zijn collega docent aardrijkskunde en Dommelexpert Sjors van de Greef. Het team was compleet. Na een jaar van filmen en monteren is de film in het voorjaar van 2014 klaar.
Bondgenoten
Het Groene Woud bestaat uit tien gemeenten, grote natuurgebieden en authentieke landschappen, gelegen tussen de steden ’s-Hertogenbosch, Eindhoven en Tilburg. De eerste Romeinen in het Groene Woud kwamen vanaf ongeveer 57 v.Chr. De bekende romein Julius Caesar schreef erover in zijn boek 'De Bello Gallico'. Het was een bosrijk gebied met kleinschalige landbouw en veeteelt. In het Groene Woud woonden vanaf 1e eeuw de Bataven. In de 1e eeuw ontstond er een bijzondere relatie tussen de Romeinse overheerser en de Bataven. Ze werden bondgenoten van de Romeinen en belangrijke rekrutenleveranciers voor het Romeinse leger.
200 jaar Romanisering
Als gevolg van de komst van de Romeinen en de ontwikkeling van de handel ontstond er meer dan 200 jaar Romanisering. Romanisering betekent dat de mensen steeds meer de cultuur van de Romeinen overnamen. Er kwam welvaart en een groei van de bevolking. De romanisering kwam vooral door veteranen uit het Romeinse leger die gelegerd zaten in de forten langs de grote rivieren zoals de Maas en de Rijn, die kwamen wonen in het Groene Woud. Tevens kwamen er meer nederzettingen.
Grafheuvels
Sporen daarvan zijn terug te vinden in Romeinse tumulusgraven (grafheuvels) van Esch, boerderijen in Lennisheuvel, de vicus Halder (dorpje waar producten zoals ijzerwaar en potten werden gemaakt voor de handel), en de tempel van Empel. Het Groene Woud werd een soort van ‘industriegebied’ voor de productiegoederen voor de forten aan de limes (grenzen) zoals voedsel, potten en ijzer. Door deze productie ontstond een levendige handel. Het Groene Woud was dus een 'agrarisch-industrieel achterland'.
Verlaten nederzettingenVanaf 270 n.Chr. kwam er een einde aan de romanisering. Plots werden nederzettingen verlaten, er kwam geen nieuwe bewoning. Het Brabantse platteland werd volledig ontvolkt. Een stille getuige van deze tijd is de Vughtse muntschat, gevonden bij Halder. Wellicht begraven door Romeinse soldaten die wegtrokken of om op veldtocht te gaan? De oorzaak was dat de forten aan de limes werden opgeheven. De Romeinse legertroepen trokken het land uit wat een enorme economische gevolg had voor de bewoners van het Groene Woud.
Germaanse invallen
Een andere mogelijke oorzaak waren de Germaanse invallen. Tijdens keizer Valentianus (364-375) kwam er nog een korte opleving. De forten aan de grenzen werden hersteld. En pas omstreeks 390 kwamen hier en daar op de zandgronden weer nederzettingen.
Middeleeuwen
Een echt einde aan de Romeinse tijd kwam met de komst van de Middeleeuwen. Door de volksverhuizingen in de 5e nieuwe landbouwgronden en op de vlucht voor de Hunnen, een berucht volk uit Azië. Er kwam een abrupt einde aan de welvaart. De lokale bevolking en het Romeinse leger hadden zo'n sterke onderlinge afhankelijkheidsrelatie ontwikkeld dat met het wegtrekken van de Romeinen er voor de inheemse bevolking geen reden was om nog te blijven.
Filmlocaties
Henk, Dirk en Sjors hebben filmopnames gemaakt in Esch, Lennisheuvel, Halder, Empel, het Archeon in Alphen aan de Rijn, het Noordbrabants Museum en het Oudheidkundig Museum in Sint-Michelsgestel.
Locaties bezoeken
De fietsroute 'Hercules Magusanus' [afbeelding rechts] dwars door het Groene Woud waarvan u de beschrijving kunt vinden op de website van Heemkunde Boxtel, is een mooi aanknopingspunt om, na het zien van deze film van Henk Helsdingen, al deze bijzondere plekken te bezoeken om uzelf onder te dompelen in de roemruchte en bijzondere geschiedenis van de Romeinen.
Nieuwe documentaire over het 'Vennenpad' in de maakOp dit moment legt Henk Helsdingen de laatste hand, de eindmontage, aan 5 opeenvolgende delen van 25 minuten over een wandeling over het zogenaamde 'Vennenpad'. Deze wandeling heeft een totale lengte van 233 km door de mooiste natuur, uiteraard met de mooiste vennen van Brabant. Het Brabants Vennenpad is een streekpad door de Kempen en de Meierij. De route voert langs de Brabantse Vennen, over de Strabrechtse Heide, door het Dommeldal, de Kampina, Landgoed De Utrecht en De Malpie. Natuurgebieden die aan elkaar worden geregen door zandwegen, dwars door het oude cultuurlandschap. Veel natuur en natuurlijk veel Brabantse dorpen met hun logies en openbaar vervoer, watermolens en boerderijen, en oude landbouwnederzettingen. Het Brabants Vennenpad laat zien wat er bleef en wat er veranderd is door het economische succes van het zuiden.
Documentaires in beeldarchief TVSchijndel
Henk Helsdingen heeft naast de restauratie van oude films ook een aantal omvangrijke documentaires gemaakt waar veel research aan vooraf ging.
Hieronder vindt u een overzicht van de documentaires van de hand Henk die TVSchijndel in haar beeldarchief inmiddels heeft opgenomen.
• Oradour-Sur-Glane, een Frans martelaarsdorp door Henk Helsdingen - 2013
• 'Duthmala', documentaire over de Dommel van Henk Helsdingen - 2012
• 'Sporen naar het Oosten' [Het Duitse Lijntje] - 2008, een productie van Henk Helsdingen
• Schijndelse Legende 'Sleutje's Spook' - 2007
• 'Blik op Schijndel', door Henk Helsdingen - 2005
• 'Korenmolen De Pegstukken 150 jaar' - 1995
